یکی از مهمترین و حساسترین واکنشهایی که نسبت به فشارهای روانی و اجتماعی صورت میگیرد، خودکشی است. پدیده و رفتاری ضد اجتماعی که در اثر عوامل مختلف به وقوع میپیوندد و آثار مخربی بر روی افکار عمومی بر جای میگذارد. آثاری که به گفته کارشناسان حوزه آسیبهای اجتماعی شاید تنها به دلیل رشد فضاهای مجازی، تا این حد گسترش پیدا کرده و واکنشهای مخربی را در سطح جامعه ایجاد کرده است.
رئیس مرکز فوریتهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور یکی از همین کارشناسان است که در روز جهانی پیشگیری از خودکشی(19 شهریور) در گفتوگو با خبرگزاری سلامت، بر نقش مهم و اساسی رسانههای عمومی در این حوزه تاکید میکند و معتقد است در طول سالهای گذشته همه آسیبهای اجتماعی با افزایش روبه رو شده و خودکشی نیز از این امر مستثنی نبوده است. دکترحسین اسدبیگی میگوید:« افرایش آمار در حوزه آسیبهای اجتماعی در سطوح مختلف بوده و این در حالی است که شاید در خودکشی این آمار به نسبت حوزههای دیگر رشد زیادی هم نداشته است. اما متاسفانه انتقال اطلاعات از طریق شبکههای اجتماعی و فضای مجازی بر گستردگی اینگونه مسائل دامن میزند و باعث میشود در جامعه حساسیتهای بالایی نسبت به این معضل ایجاد شود.»
روزانه ۱۲ نفر با خودکشی در کشور جان خود را از دست میدهند
روزانه به طور متوسط ۱۲ نفر در کشور به شیوه خودکشی جان خود را از دست میدهند. آماری که اگر همه موارد آن در فضای مجازی دست به دست منتقل شود، در نزد افکار عمومی خیلی بالاتر از این نشان داده خواهد شد و به طور طبیعی نمود مناسبی در جامعه نخواهد داشت. اسدبیگی با تاکید بر لزوم کنترل فضاهای مجازی میگوید:« طبق آمار رسمی پزشکی قانونی در سال گذشته ۴هزار و ۴۰۵ نفر در ایران جان خود را بر اثر خودکشی از دست داده اند. این میزان خودکشی در مقابل آمار سالانه جهان که حدود یک میلیون نفر است، شاید گستردگی زیادی نداشته باشد اما باز هم به عنوان یک معضل اجتماعی آمار بالایی به حساب میآید. این در حالی است که از یک میلیون خودکشی که در جهان صورت میگیرد، ۲۵ درصد آن در هند اتفاق میافتد و این آمار تکان دهندهای برای یک کشور به حساب میآید.»
ایران در رده ۱۰۸ خودکشی در جهان قرار دارد
رئیس مرکز فوریتهای اجتماعی سازمان بهزیستی معتقد است طبق مطالعات انجام داده، ایران رتبه ۱۰۸ را در بین کشورهای جهان در خصوص آمار خودکشی دارد. آماری که طبق تحقیقات بیشتر آن به دلیل فشارهای روانی از جمله نا امیدی و افسردگی شکلگرفته است. دکتر حسین اسدبیگی میگوید:« افسردگی، اختلالات شخصیت، سوء مصرف مواد مخدر و ... از جمله عوامل تاثیر گذار در خودکشی به حساب میآید. در بعضی موارد نیز شاهد این هستیم عوامل عاطفی مانند جدایی و عدم دستیابی به موقعیت مورد نظر، عامل اصلی در خودکشی یکی فرد ذکر میشود و این در حالی است که در بیشتر موارد فرد مورد نظر زمینه اختلالات شخصیت را داشته و موقعیت عاطفی ایجاد شده تنها چاشنی آخر برای وقوع خودکشی بوده است.»
مردان در بیشتر کشورها سهم بیشتری از خودکشی دارند
رئیس مرکز فوریتهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به تاثیر عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و حتی فیزولوژیک در خودکشیها به ویِژه خودکشیهای خشن (خودسوزی و استفاده از اسلحه) اشاره میکند و میگوید:« در دسترس بودن عوامل خودکشی نیز نقش مهمی در وقوع این آسیب اجتماعی دارد. به طور مثال در کشور چین که اکثر مردم را روستائیان تشکیل میدهند و به راحتی به سموم کشاورزی دسترسی دارند، بیشترین خودکشی در این کشور با استفاده از قرص برنج و سموم کشاورزی است اما در کشور امریکا که اسلحه به راحتی در دسترس مردم است، بیشترین خودکشیها نیز با این وسیله صورت میگیرد. نکته جالب توجه در این است که در بیشتر کشورها خودکشی قطعی مردان بیش از زنان است و این در حالی است که در کشورهای چین و سریلانکا این موضوع دقیقا بر عکس است و زنان سهم بیشتری در خودکشی دارند.»
ایلام؛ رکورددار بیشترین خودکشی در کشور
یکی دیگر از روشهای خودکشی، حلق آویز کردن است، روشی که در ایران بسیار شایع است و اولین روش مرگ خودخواسته به حساب میآید. دکتر حسین اسدبیگی با اشاره به این موضوع میگوید:« استانهای غربی کشور شامل ایلام، کرمانشاه، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و همدان به ترتیب بیشترین میزان خودکشی را در کشور دارند. البته وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی برنامههای مناسبی را برای پیشگیری از این موضوع در دستور کار قرار داده اند که گرچه نتیجه خوبی داشته کافی به نظر نمیرسد.»
برنامههای رسانهملی ناامیدی را به تصویر میکشد
رئیس مرکز فوریتهای اجتماعی سازمان بهزیستی با تاکید بر لزوم توجه بیشتر به پیشگیری از معضل ضد اجتماعی خودکشی میگوید:« تنها برنامههای وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی نمیتواند در این حوزه کارگشا باشد و باید سیاستگذاریهای دولت به گونهای باشد که نابرابریهای اجتماعی کاهش و عدالت اجتماعی گسترش پیدا کند. این موضوع باعث میشود تا احساس امنیت و رفاه در بین مردم شکل گرفته و ناامیدی از آنها برچیده شود. البته نمیتوان از نقش تاثیرگذار صدا و سیمای ملی برای تولید برنامههایی با رویکرد گسترش نشاط اجتماعی و افزایش امید به ویژه در بین جوانان نیز غافل ماند. برنامههایی که از سوی دیگر بتواند به طور غیر مستقیم بهداشت روانی و پیشگیری از رفتارهای ضداجتماعی مانند خودکشی را به مردم آموزش دهد. در حال حاضر بیشتر برنامههای رسانه ملی جنگ و کشتار و همچنین ناامیدی را به تصویر میکشد و به نظر میرسد سوءگیری نامناسبی در این خصوص وجود داشته باشد.»
گزارش: پریسا زمانی
نظر شما